Sneller bouwen
Er zijn op dit moment zes foto’s van de bouw van de van de Van der Pekbuurt bekend. Die laten we in dit bericht zien. In Het Leven van 19 juli 1921 stond een met foto’s geïllustreerd artikel over een uitvinding dat een bouwproject versnelde. De foto’s waren bij de bouw van de Van der Pekbuurt gemaakt. Het was een vinding van de heren Slim en Bergsma van Publieke Werken. Tot dan toe werd funderingswerk sterk vertraagd doordat de grondwerkers na het heien de funderingswerken moesten uitgraven. Vooral in drassige grond, was dat een ramp. (Zie foto 1, gemaakt in de tweede of derde fase van de bouw van de Van der Pekbuurt. Er zijn al huizen gebouwd en men werkt bij de bouw van de nieuwe huizen nog op de oude wijze. Er staan kleedruimten en een directiekeet op een open terrein. In de verte wordt er geheid.)
Wat hield de vinding van Slim en Bergsma in? Zodra een heipaal bijna in de grond was geslagen, werd er een ‘opzetter’ van gewapend beton op de paal gezet. De daaraan bevestigde hakkelbout werd vervolgens in de paal gedreven. Daarna kon er verder geheid worden tot de gewenste diepte. (Op foto 2 is de hakkelbout van de betonopzetter op de paal geplaatst. En op foto 3 wordt de betonopzetter de grond in gedreven. Op de achtergrond zie je rechts een voltooid huis en links huizen waarop de dakpannen nog aangebracht moeten worden.)
Vervolgens werd met een drilboor en een hamer het bewapeningsstaal van de betonopzetter aan de kop blootgelegd. Dan kon men meteen de balk-vloerbevestiging stellen, de bewapening hier doorheen vlechten en het beton storten. Op die manier bereikte men meteen een ‘innige verbinding’ tussen de betonopzetters en de balkenvloerconstructie: er ontstond zo als het ware een tafel met daaraan onwrikbaar verbonden poten. Op een Polygoonfilmpje dat bij de bouw van Tuindorp Nieuwendam is gemaakt, is dat goed te zien. De bouwput zag er op foto 4 bij gebruik van de betonopzetters meteen al geordender en werkbaarder uit.
Het werken met de betonopzetter leverde een werkbesparing en daarmee ook een aanzienlijke kostenbesparing op. Te weten:
- minder heipalen
- geen grondafgraving rond de palen
- de palen niet in de modderkuil staande afzagen
- geen funderingshout aan de paal aanbrengen
- geen onnodig metselwerk in de grond stoppen,
- geen grond aanvullen
Waar zijn foto 2 en foto 4 gemaakt? Het lijkt erop dat ze vanuit dezelfde positie gemaakt zijn, maar dat foto 2 van grotere afstand is genomen.
Kijkend naar de lange geknikte huizenrij rechts en de positie van de huizen links zou het de hoek van Heimansweg, Silenestraat en Meidoornplein moeten zijn. Op foto 2 zie je dan uiterst links de kop van de Muurbloemstraat.
Bij de bouw van de eerste fase van de van der Pekbuurt is zeker niet met betonopzetters gewerkt. Uit de verslagen van de aannemers blijkt dat al die onnodige handelingen in het begin van 1919 wel zijn verricht.
Bron: Het Leven,19 juli 1921, p. 908-909, foto’s Spaarnestad
Foto 6 (die niet in Het Leven stond) laat nog duidelijker zien hoe het bouwterrein op het Meidoornplein was. Rechts zie de rij hoge bomen van de Laanweg.
Foto 7 laat de oneven zijde van de Heimansweg zien met op de achtergrond het St.Rosaklooster aan de Hagendoornweg.