Hoe werd er gebouwd?
Va de bouw van de Van der Pekbuurt zijn zes foto’s bekend. Die betreffen alleen het heien en de fundering. Maar als je naar de foto’s van de bouw van Tuindorp Oostzaan kijkt en naar de filmbeelden van de bouw van Tuindorp Nieuwendam, krijg je een iets vollediger beeld van hoe er in de twintiger jaren van de vorige eeuw gebouwd werd. In de tentoonstelling in het poortgebouw willen we aandacht geven aan de fasering van de bouw, de materialen en de arbeiders die er jarenlang aan werkten. KLIK AAN: Film Woningbouw Tuindorp Nieuwendam
Vervoer materialen
Het vervoer van zware machines en materialen ging in die tijd nog bij voorkeur over water: heistellingen, stoomheimachines, heipalen, houten balken voor de steigers,, zand en kalk, cementmolens, bewapeningsstaal, balken, vloerdelen, bakstenen, raam- en deurkozijnen, ruiten, deuren en ramen, dakpannen enzovoort. Er was vlakbij het bouwterrein een tijdelijke aanlegplaats, waar vandaan alles met stoomkracht, paardenkracht of mankracht naar de bouwplaats werd gebracht. Er werd onder andere gebruik gemaakt van kipkarren op een tijdelijk smalspoorlijntje. (Foto: Noorder IJpolder 1920, bouw van Tuindorp Oostzaan. Daar werd niet geheid: de huizen staan daar op betonplaten op de zandgrond.)
Bouwketen
Voordat het bouwen begon werden houten kleedbarakken en urinoirs voor de arbeiders gemaakt, een directiekeet en kalkschuren.
Heien
Een foto die toegeschreven wordt aan de bouw in de Buiksloterham (gedateerd 1927) is overzichtelijker. De palen werden eerst in de grond geslagen en voor het laatste stuk werd een betonopzetter op de paal geplaatst: de kop waarop het fundament bevestigd werd. Die staat al op de paal. Het betonblok voor het heien werd daarvoor even opzij gehouden. De stoommachine staat op stevige rails anders zou die de grond in zakken. Links in de verte is de bouw al gevorderd tot de eerste verdieping.
[Ik twijfel bij deze foto of het bijschrift juist is: vanuit de Buiksloterham had je geen direct zicht op de molens langs het Noord-Hollands kanaal omdat de huizen van Buiksloot op de Waterlandse zeedijk daartussen stonden.]
Op een film over Woningbouw Tuindorp Nieuwendam 1925 is de volgorde onduidelijk. De link geeft de film in de goede volgorde: vlechten bewapeningsstaal en maken betonopzetters, heien met betonopzetters, storten betonnen fundering, opbouw houten frames, metselen muren, eerste etage metselen op steiger, dakspanten plaatsen, afdekken met dakpannen.