Het klasje van Pekelharing
Baltus Pekelharing (1841-1922) gaf in Delft college aan de opleiding die in 1905 de Technische Hogeschool werd. Hij werd door zijn opvattingen over de ‘Sociale Quaestie’ al in de jaren ’70 van de 19e eeuw – overigens ten onrechte – als socialist bestempeld. Samen met anderen probeerde hij de gegoede stand de ogen te openen voor de schrijnende omstandigheden waarin de arbeiders verkeerden. Hij propageerde het verenigen van de krachten van werklieden in coöperaties. In zijn colleges stelde Pekelharing naast de leerstof allerlei sociale vraagstukken aan de orde en ook buiten de college met zijn studenten om.
Hij was als erevoorzitter beschermheer en animator van de Studenten-Debatingclub, waar vaak socialistische thema’s ter discussie stonden. Hij hield avondcolleges en een groep studenten kwam ook bij hem thuis. Tot die studenten behoorde Arie Keppler. ‘Peek’ spoorde zijn studenten aan, stookte ze op, gaf de eervolle opdracht dat juist zij – de ingenieurs van de nieuwe eeuw – de cholera en de krotten uit de steden moesten verdrijven met schoon drinkwater, moderne riolering en nieuwe frisse arbeiderswoningen. Daarmee zette Pekelharing zich af tegen de in die tijd gangbare opvatting dat wie in de onderklasse belandde of zich daar niet uit verhief, dat alleen aan gebrek aan wilskracht te danken had. Daar behoefde de burgerij zich niet om te bekommeren, vonden ook veel politici.
Maar geleidelijk keerde het tij. Na het Kinderwetje (1980) van Sam van Houten wist de liberale minister-president Goeman Borgesius (1847-1917) enkele sociale wetten aangenomen te krijgen: de Arbeidswet (1890), de Leerplichtwet (1900), de Woningwet (1901) en de Ongevallenwet (1902). Hij legde daarmee het fundament voor de verzorgingsstaat en voor de bouw van betere woningen voor de arbeiders.
Pekelharing bleef intussen zijn avondcolleges thuis geven en heeft zo grote invloed gehad op de ontwikkeling van Arie Keppler, die later de eerste directeur van de Gemeentelijke Woningdienst werd, en op Jan Willem Tellegen, die later burgemeester van Amsterdam werd. Beide mannen speelden een sleutelrol in de volkswoningbouw in Amsterdam. Ook de latere wethouder Floor Wibaut (geen student) verkeerde enige tijd in de kring van Pekelharing.