Het is te gemakkelijk het tot stand brengen van de Van der Pekbuurt alleen toe te schrijven aan mannen: Floor Wibaut, Monne de Miranda en Arie Keppler. Er zijn namelijk drie vrouwen die minstens zo belangrijk zijn geweest voor het realiseren van de volkswoningbouw in de Van der Pekbuurt: Octavia Hill, Helena Mercier en Louise Went.

Helena Mercier was oorspronkelijk romanschrijfster, maar toen ze rond de veertig was schreef ze invloedrijke artikelen over de noodzaak van een betere opleiding voor vrouwen en de evenwichtige samenwerking van mannen en vrouwen. Ze ijverde voor de invoering van vrouwenkiesrecht en voor het creëren van onderwijs en werkgelegenheid voor vrouwen. Voor hen zag ze met name een rol bij het inbrengen van zorgzaamheid en inlevingsvermogen. Mannen dichtte ze meer op kennen en weten gerichte eigenschappen toe.

Door haar ontmoeting met Arnold Kerdijk en hun levenslange vriendschap kreeg ze nog een belangrijker invloed op verbetering van de toestand van de arbeidersklasse, al bleef ze meer sociaal-liberaal dan socialistisch. Ze publiceerde in zijn  Sociaal Weekblad en in Eigen Haard over het woningvraagstuk, fabrieksarbeid en de lage lonen van arbeiders. Ze nam het initiatief tot het oprichten van de Volkskeuken in de Jordaan. Ze werkte mee aan de verheffing van arbeidersgezinnen door het geven van cursussen en lessen in Ons Huis, waar men trachtte arbeiders in contact te brengen met hoger opgeleiden en beter gesitueerden.

Mercier had ook een inbreng in de discussies die leidden tot de Woningwet van 1901. Ze was actief betrokken bij de bouw van de 120 woningen aan de Lindengracht en de Goudbloemstraat naar het ontwerp van Van der Pek. In die tijd, of al eerder, kwam ze in contact met Louise Went. Het idee van een School voor maatschappelijk werk was mede gebaseerd op wat Mercier daarover had geschreven. Je zou kunnen zeggen dat Helena Mercier in meer dan een opzicht het fundament legde waarop Louise Went en Van der Pek verder bouwden.